یکی از مشکلات عمده ای که سالمندان با آن دست به گریبان هستند زخم بستر است. مهمترین علت بروز زخم بستر فشار طولانی مدت به یک نقطه یا چند نقطه خاص از بدن است. در بسیاری موارد خوابیدن طولانی مدت در یک موقعیت و یا ساییدگی می تواند باعث بروز این مشکل گردد. سالمندان به دلیل مشکلات حرکتی و همچنین بی حوصلگی و مشکلاتی نظیر افسردگی ممکن است تمایل زیادی به فعالیتهای جسمانی نداشته باشند و به همین دلیل بیشتر از سایر افراد مستعد درگیری با این مشکل هستند. باید در نظر داشت احتمال بروز مشکل در بخشهای استخوانی بیشتر است چرا که در این نواحی بافت چربی کمتری وجود دارد و در نتیجه فشار بیشتر خواهد بود.
زخم بستر در 4 مرحله رخ می دهد:
- مرحله اول که در آن رنگ پوست تغییر می کند. احتمالا این تغییر رنگ به واسطه فشار آوردن به آن نقطه برگشت پذیر نیست. باید در نظر داشت که تشخیص زودهنگام زخم بستر به ویژه در مرحله اول می تواند برای درمان و پیشگیری موثر مفید باشد. اما متاسفانه در افرادی که رنگ پوست تیره ای دارند این تشخیص در مراحل اولیه دشوارتر خواهد بود.
- مرحله دوم که اپیدرم و درم درگیر می شود و تغییر رنگ بیشتر می شود. در این مرحله علایم ساییدگی و زخمهای باز سطحی دیده می شود. ممکن است در این مرحله تاولهایی روی پوست ظاهر شود.
- در مرحله سوم بافت پوست کاملا آسیب دیده است و زخمهایی شبیه حفره در بدن بیمار ایجاد می شود. اما هنوز به عضلات و استخوانها آسیب نرسیده است. مهم است که با استفاده از روشهای مختلف از جمله تمیز کردن عفونتها و آلودگی ها مانع ایجاد و گسترش عفونت گردیم.
- در مرحله آخر که بدترین نوع زخم بستر است بافت پوست از بین می رود و عضلات و استخوانها هم آسیب می بیند. عفونت می تواند به حدی باشد که حتی منجر به فوت بیمار گردد.
مهمترین عامل برای درمان و پیشگیری موثر تشخیص زودهنگام بیماری و اقدام برای درمان است. مهم است که مراقبین هشیار باشند تا در مراحل اولیه بروز مشکل از گسترش آن جلوگیری کنند. علاوه بر درمان و تلاش برای ضدعفونی کردن زخم، لازم است مراقبین در نظر داشته باشند که فعالیتهای جسمانی و ممانعت از درازکشیدن و یا نشستن سالمند برای زمان طولانی می تواند از ایجاد زخم جلوگیری کند. به علاوه لازم است در صورتی که سالمند قادر به حرکت نیست به طور مرتب موقعیت فیزیکی اش تغییر کند تا فشار به یک نقطه خاص از بدن برای مدت زمان طولانی وارد نشود.
تغذیه مناسب نیز می تواند از بروز زخم بستر جلوگیری کند. مصرف پروتئین و کالری به میزان متناسب از جمله عوامل محافظت کننده در مقابل مشکل است. مطالعات همچنین نشان داده است افرادی که مصرف ویتامین سی بالاتری دارند در مقایسه با گروه مشابهی که کمتر ویتامین سی مصرف کرده اند سلامتی بیشتری داشتند. جلوگیری و در مان زودهنگام بیماری های پوستی نیز از عوامل پیشگیری کننده است.
پ. ن عکس از https://www.lvlawny.com/single-post/2017/07/25/Leitner-Varughese-successfully-handles-New-York-nursing-home-bedsore-pressure-ulcer-cases